W polskim prawie ustawodawca przewidział możliwość ubiegania się przez dziecko o alimenty od ojczyma lub macochy, o ile odpowiada to zasadom współżycia społecznego. Zgodnie z treścią art. 144 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dziecko może żądać świadczeń alimentacyjnych od męża swojej matki, niebędącego jego ojcem, jeżeli odpowiada to zasadom współżycia społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje dziecku w stosunku do żony swego ojca, niebędącej jego matką. Sam fakt zawarcia małżeństwa matki lub ojca dziecka nie powoduje automatycznie powstania obowiązku alimentacyjnego względem pasierba. Obowiązku tego nie może bowiem wyprzedzać obowiązek alimentacyjny rodziców biologicznych dziecka oraz od dalszych krewnych w linii prostej (np. dziadków, rodzeństwa). Zatem dziecko będzie mogło żądać świadczeń alimentacyjnych od swego ojczyma lub macochy w całości lub w części w każdym wypadku, gdy rodzice nie będą mogli spełnić swego obowiązku wobec dziecka albo gdy ich możliwości zarobkowe i majątkowe nie wystarczą na zaspokojenie potrzebnych dziecku uzasadnionych środków utrzymania i wychowania, ale jednocześnie tylko wtedy, gdy odpowiada to zasadom współżycia społecznego.
Jakie zasady współżycia społecznego przemawiają za przyznaniem alimentów od ojczyma lub macochy?
Zgodnie z doktryną zależy to od okoliczności danej sprawy. Ocena taka zależy od np. długości trwania małżeństwa rodzica z ojczymem albo macochą, wieku dziecka, relacji łączących dziecko z ojczymem albo macochą, braku możliwości samodzielnego utrzymania się przez pasierba.
Czytaj także: Sprawy rodzinne w Częstochowie
Jak długo trwa obowiązek alimentacyjny?
Obowiązek alimentacyjny względem pasierba istnieje pomimo śmierci rodzica dziecka, bowiem stosunek powinowactwa, od którego zależy obowiązek, trwa nadal nawet, jeżeli małżeństwo ustanie. Obowiązek ten istnieje także w razie rozwodu.
Należy jednak mieć na uwadze, że przepis art. 144 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewiduje możliwość ubiegania się o alimenty przez dziecko od ojczyma albo macochy, jednakże ustawodawca przewidział takie uprawnienie również dla ojczyma albo macochy od pasierba. Podstawą do dochodzenia opisanych roszczeń alimentacyjnych jest przyczynienie się ojczyma albo macochy do wychowania i utrzymania pasierba, pozostawanie w niedostatku, brak zawarcia nowego związku małżeńskiego. Pasierb natomiast może skutecznie bronić się przed obowiązkiem alimentacyjnym, udowadniając, że ojczym albo macocha nie łożył/a na jego utrzymanie i zachowywał/a się w stosunku do niego w sposób naganny.
