W Polsce najczęstszą przyczyną rozwodu jest niezgodność charakterów, niewierność oraz uzależnienia. Często rozstają się pary z małoletnimi dziećmi, dlatego rozpad rodziny nie jest obecnie rzadkim zjawiskiem. Jedną z ważnych kwestii w takiej sytuacji jest sprawa kontaktów z dzieckiem. Sprawdź, jak to wygląda w praktyce!
Dlaczego uregulowanie kontaktów z dzieckiem jest ważne?
Jeśli rozwodząca się para ma dzieci, zwykle po rozwodzie trafiają one pod opiekę jednego z eks-małżonków. Drugiemu rodzicowi przysługuje wtedy prawo do regularnych kontaktów. Realizuje się je np. poprzez widzenia rodzica z dzieckiem w miejscu zamieszkania lub poza miejscem zamieszkania dziecka. Choć spotkania z byłym małżonkiem po rozstaniu mogą okazać się trudne emocjonalnie, należy korzystać z tego przywileju, by zachować dobrą relację.
Warto przy tym jasno zaznaczyć, że zachowanie partnerów w czasie i po rozwodzie oraz utrzymywanie kontaktu z dziećmi jest niezwykle ważne dla zapewnienia im poczucia bezpieczeństwa. Dlatego w toku postępowania rozwodowego najlepiej spróbować polubownie ustalić z małżonkiem zasady, na jakich będzie się kontaktować z dzieckiem drugi rodzic. Powinny one być akceptowalne dla obojga i muszą być respektowane przez obie strony.
Jak i kiedy ustala się kontakty z dziećmi?
Po uzyskaniu rozwodu również można ustalać kwestie kontaktów rodzica z dzieckiem. Jeśli polubowne rozwiązanie kwestii opieki nad dziećmi nie wchodzi w grę, można wystąpić na drogę sądową. W odpowiedzi na wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem sąd w trybie nieprocesowym ustala zakres tych kontaktów. Podanie składa jeden z rodziców, w piśmie zawierając swoje żądania.
Elementem postępowania może być mediacja sprzyjająca ustanowieniu zasad. Podczas rozmów strony wyrażą swoją opinię na temat opieki i kontaktów z małoletnimi dziećmi. W trakcie ustalania szczegółów rodzic może wypowiedzieć się na temat swoich oczekiwań oraz odnieść się do oczekiwań drugiej osoby, np. ile widzeń z dzieckiem po rozwodzie jest w stanie zapewnić. Uzgadnia się wtedy dni i godziny odbioru. Należy też ustalić, z kim dziecko będzie spędzać dni wolne od szkoły, święta oraz ferie i wakacje. Aby sąd rozpatrzył powyższe kwestie, jedno z rodziców musi zwrócić się z wnioskiem o widzenie z dzieckiem już po uzyskaniu rozwodu.
Częstotliwość i przebieg spotkań – ustalenie kontaktów z dzieckiem
Wizyty dziecka u rodzica po rozwodzie mogą wyglądać tak, że np. co drugi tydzień małoletni spędza weekend z mamą albo tatą. Przebywanie z dzieckiem może oznaczać odwiedziny, spotkania poza domem, wspólne wyjścia i wyjazdy czy pobyt dziecka w miejscu zamieszkania drugiego rodzica, w tym nocowanie. Kontakty obejmują także rozmowy telefoniczne i elektroniczne, czyli ogólnie utrzymywanie korespondencji z dzieckiem.
W rozwodzie czy w sprawie sądowej po rozwodzie ustalane są szczegóły dotyczące kontaktów ojca z dzieckiem. Jak często mogą mieć one miejsce? Zależy to od wielu czynników, m.in. od możliwości czasowych rodziców, stanu zdrowia, obowiązków zawodowych, odległości między miejscami zamieszkania oraz od woli samych zainteresowanych.
Ile razy ojciec może widywać dziecko? Najczęściej kontakty realizowane są 1 lub 2 razy w miesiącu, w 1 lub 2 dni w tygodniu oraz w określone dni wolne od szkoły – w święta, ferie i wakacje. Wszystko zależy od ustaleń między byłymi małżonkami oraz od orzeczenia sądu w tej kwestii. W tym czasie rodzic, z którym na co dzień dziecko nie mieszka, może organizować mu czas w ramach swoich obowiązków rodzicielskich, mając na uwadze zaspokojenie potrzeb dziecka w tym względzie.
Co to jest alienacja rodzicielska i jak się przed nią bronić?
Kobiety częściej wnoszą pozew o rozwód niż mężczyźni. To również z nimi zwykle zostają małoletnie dzieci. Bez względu na to, z kim zamieszkają dzieci pary, w pewnym momencie może pojawić się problem tzw. alienacji rodzicielskiej. Powstaje wtedy pytanie: czy matka ma prawo nie dać dziecka ojcu? W teorii jest to możliwe tylko w sytuacji, gdy sąd postanowi, że dla dobra dziecka kontakt z ojcem musi być ograniczony z uwagi na poważne zagrożenie dobrostanu małoletniej osoby.
W każdej innej sytuacji matka nie ma prawa utrudniać spotkań z ojcem, ograniczać ich czasowo, przekładać itd. To samo dotyczy oczywiście ojca, jeśli to z nim zamieszka dziecko po rozwodzie. Co robić, gdy mimo tego powtarza się scenariusz, w którym jedno z rodziców nie pozwala na kontakt z drugim? Warto zacząć od rozmowy. Jeśli to nie pomaga, można podjąć kroki prawne.
W przypadku, gdy matka utrudnia kontakt z dzieckiem, należy podjąć starania, by zapobiec alienacji. Podstawowy sposób to wystąpienie do sądu o wyegzekwowanie swoich praw do kontaktu z dzieckiem. Po rozpatrzeniu materiału dowodowego i wysłuchaniu zeznań świadków sąd może nałożyć sankcję np. w formie kary pieniężnej na rodzica, który nie pozwala na kontakty z dzieckiem. Jeśli uporczywie narusza on postanowienia, za każdym razem zostaje wymierzona kara.
Czy sąd uwzględnia zdanie dziecka przy ustalaniu kontaktów?
Zasady dotyczące spotkań z drugim rodzicem obowiązują aż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Od tej chwili samo może postanowić o relacjach z członkami rodziny. Powstaje pytanie, czy wcześniej zdanie nieletniego dotyczące sposobu realizacji kontaktów brane jest pod uwagę. Kiedy dziecko może decydować o kontaktach z ojcem? Zwykle sąd kieruje się dobrem dzieci pary w ustalaniu spotkań po rozwodzie. Umowna dolna granica wieku to 13-15 lat. Młodzież jest już wtedy w stanie jasno i klarownie określić swoje uzasadnione potrzeby dotyczące kontaktu z rodzicami i czasami zdarza się, że dziecko odmawia takich spotkań. Jednak małoletni, który nie ukończył 16. roku życia nie może decydować o tym, z kim chce mieszkać.
Prawa i obowiązki rodziców po rozwodzie względem dzieci
Problemy w komunikacji między rodzicami po rozwodzie mogą przybierać na sile. Czy matka ma prawo wiedzieć, gdzie ojciec zabiera dziecko? Odpowiedź brzmi: to zależy. Jeśli oboje zachowują prawa rodzicielskie, taka informacja powinna zostać podana do wiadomości matki. W przeciwnym wypadku, gdy sąd nadał prawo do opieki jedynie ojcu, może on przebywać z dzieckiem pod dowolnym adresem bez informowania o tym matki.
Kontakty z dzieckiem w miejscu zamieszkania matki są możliwe w każdej sytuacji, jeśli obojgu rodzicom odpowiada taki sposób realizowania spotkań. Jest to natomiast jedyne miejsce spotkań, gdy matka złożyła do sądu wniosek o widzenia z dzieckiem w miejscu jego zamieszkania i został on pozytywnie rozpatrzony przez sąd.
Po stronie rodziców leży zapewnienie dziecku odpowiednich warunków w miejscu spotkania oraz opieka nad nim. Warto zwrócić uwagę na samopoczucie uczestników odwiedzin. Przykładowo, gdy przychodzi pora widzenia z dzieckiem, a obecność konkubiny jest nieunikniona, dziecko może odczuwać negatywne emocje. Dlatego warto upewnić się, że nowa partnerka rozumie sytuację i dostosuje swoje zachowanie do obecności dziecka.
W trakcie rozwodu zadbaj o ustalenie jasnych zasad dotyczących kontaktów z dzieckiem. Pamiętaj, że utrzymanie poprawnych relacji pomaga najmłodszym poradzić sobie z tym trudnym emocjonalnym wyzwaniem i poczuć się bezpiecznie w nowej sytuacji. Rozmowa z byłym partnerem i konsultacje ze specjalistą pomogą Wam dojść do porozumienia w sprawie tego, jak mają wyglądać kontakty i jak często będziecie spotykać się z dziećmi.
