Podział majątku po rozwodzie to kwestia bardzo istotna z punktu widzenia osób myślących o rozstaniu. W jaki sposób ustala się sposób podziału majątku wspólnego i jakie prawa i obowiązki w tym temacie mają małżonkowie chcący wziąć rozwód i podzielić majątek wspólny? Poniżej prezentujemy najważniejsze zasady.
Majątek do podziału – od czego zacząć?
Rozważania dotyczące podziałów przy rozwodzie warto rozpocząć od określenia rodzaju majątkowego ustroju małżeńskiego. Może to być wspólność małżeńska lub jej modyfikacja wprowadzona przez intercyzę.
Ustawowa wspólność majątkowa małżeńska
W pierwszym przypadku wszystkie przedmioty majątkowe nabyte podczas trwania małżeństwa traktowane są jako majątek wspólny. W razie rozwodu są one dzielone między małżonków równo na pół, ponieważ w polskim prawie funkcjonuje zasada równości dotyczącej majątku wspólnego. Na drodze porozumienia stron lub decyzji sądu podział majątku może wyglądać inaczej.
Rozwód a podział majątku – intercyza
Istnieje też możliwość ustalenia innego ustroju. Umowa majątkowa małżeńska modyfikuje sposób interpretowania własności majątku małżonków. Może ona rozszerzać wspólność ustawową lub ją ograniczać. Co istotne, intercyzę można podpisać przed zawarciem związku małżeńskiego oraz w trakcie jego trwania. Moment jej zawarcia przed notariuszem niesie ze sobą określone konsekwencje. W pierwszym przypadku umowa obowiązuje od dnia zawarcia małżeństwa, a w drugim od dnia podpisania intercyzy. Oznacza to, że mienie nabyte przed terminem ustanowienia intercyzy należy do majątku wspólnego. Podlega więc równemu podziałowi.
Podział majątku przy rozwodzie – co wchodzi w skład majątku?
Majątek wspólny do podziału po rozwodzie to całe mienie nabyte od momentu zawarcia związku małżeńskiego (w przypadku wspólności małżeńskiej) lub do momentu podpisania intercyzy (jeśli została zawarta w trakcie trwania małżeństwa). Majątek to w tym przypadku dobra nieruchome, ruchome, dochody, oszczędności i inwestycje. Przykładem może być dom, mieszkanie, lokal inwestycyjny, samochód, dochody z działalności gospodarczej, pracy i najmu, nabyte prawa i obligacje.
Które składniki majątku nie należą do majątku wspólnego małżonków?
Szykując się na rozwód i podział majątku, warto sprawdzić, jaka część mienia stanowi majątek własny. Spadek i darowizna na rzecz jednego z małżonków nie są elementami majątku wspólnego, nawet gdy miały miejsce w czasie trwania małżeństwa w ustroju wspólności małżeńskiej. W związku z tym nie podlegają one podziałowi. Do majątku wspólnego nie zaliczają się także przedmioty użytku codziennego i rzeczy osobiste, np. galanteria, odzież i biżuteria.
Jak napisać wniosek o podział majątku?
Wniosek o podział majątku można napisać dopiero po uzyskaniu rozwodu, czyli po ustaniu wspólności majątkowej. W podaniu należy podać podstawę prawną, czyli przedstawić dokument potwierdzający uzyskanie rozwodu. Może to być odpis prawomocnego wyroku rozwodowego.
Kompletny wniosek musi zawierać:
- dane adresata,
- dane wnioskodawcy,
- dane uczestnika postępowania,
- wartość majątku do podziału,
- żądanie ustalenia składników majątku wspólnego i dokonania jego podziału.
Pismo trzeba uzupełnić informacją o proponowanym kształcie umownego podziału majątku wspólnego, o ile stronom udało się wypracować kompromis w tej kwestii. Warto też przedstawić sądowi dokumentację potwierdzającą sposób nabycia składników majątku oraz ewentualnie wycenę wartości mienia sporządzoną przez rzeczoznawcę.
Jak w praktyce wygląda podział majątku po rozwodzie?
Małżonkowie planujący rozwód mogą przedstawić sądowi swoje propozycje dotyczące sposobu podziału majątku. Jeśli oboje zgadzają się ze sobą w tej kwestii, sąd może się przychylić do takiego wniosku. Wtedy podział nie wymaga interwencji sądu.
Warto mieć to na uwadze, gdyż w przypadku sporu na ten temat, sprawa może ulec znacznemu przedłużeniu. Z oczywistych względów nie jest to korzystne dla żadnej ze stron. Cały proces może wtedy wymagać wielu rozpraw, generować dodatkowe koszty i być źródłem stresu.
Umowa o podział majątku wspólnego wymaga od pary dobrej komunikacji i współpracy. W sytuacji, gdy brak jest umownego pozasądowego porozumienia stron, decyzję o podziale majątku po rozwodzie podejmuje sąd. Pomoc prawnika może być tutaj czynnikiem znacznie ułatwiającym uzyskanie porozumienia odpowiadającego jednej i drugiej stronie. Satysfakcjonujące rozwiązanie pozwala szybko zakończyć proces.
Sprawa o podział majątku – czym kieruje się sąd?
Podział majątku następuje zawsze zgodnie z obowiązującymi przepisami i ma na celu sprawiedliwe dysponowanie wspólnie zgromadzonym mieniem. Jeśli małżonkowie nie przedłożą porozumienia dotyczącego podziału majątku, sąd zdecyduje o tym na podstawie zebranych materiałów. Pod uwagę brane są wtedy takie czynniki jak wartość i sposób nabycia dóbr majątkowych, sytuacja życiowa i rodzinna małżonków, czas trwania związku małżeńskiego i potrzeby związane z wychowywaniem dzieci.
Co istotne, orzeczenie o winie nie ma istotnego wpływu na podział majątku po rozwodzie.
Nierówny podział majątku wspólnego
Gdy jedno z małżonków doświadcza istotnych trudności takich jak choroba, niepełnosprawność, bezrobocie, szczególnie trudna sytuacja rodzinna, sąd może zdecydować o tym, by przyznać jej większą część majątku niż równa połowa.
Nierówny udział w majątku wspólnym może być też wynikiem większego wkładu jednego z małżonków w wychowywanie dzieci, inwestycje itd. Jeśli jedna ze stron ponosi znacznie więcej wydatków mających na celu zaspokojenie potrzeb rodziny lub podejmuje wyraźny wysiłek w tym kierunku, może zostać beneficjentem większej części majątku.
Wszystkie takie decyzje sąd podejmuje po dokładnym przeanalizowaniu danych dotyczących funkcjonowania konkretnego związku małżeńskiego. Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie. W razie potrzeby powoływani są świadkowie, którzy pomagają ustalić, czy w danej sytuacji nierówny podział jest podziałem sprawiedliwym.
Podział majątku wspólnego po rozwodzie – co dalej?
Istnieje wiele czynników, które stanowią konsekwencje podziału majątku po rozwodzie.
W przypadku, gdy małżonkowie mieli wspólne długi z czasu trwania małżeństwa, zazwyczaj muszą oni solidarnie spłacić te zobowiązania nawet po rozwodzie. Dotyczy to kredytów (w tym kredytu hipotecznego) i pożyczek. Regularne i terminowe spłaty rat kredytu są wymagane przez bank bez względu na sytuację osobistą kredytobiorców. Rozwiązaniem tego problemu może być podpisanie aneksu do umowy, w którym wskaże się jednego małżonka jako osobę, która przejmuje dług w całości.
Jeśli chodzi o podział majątku po rozwodzie, spłata wartości części nieruchomości w przypadku, gdy jedno z małżonków w wyniku podziału majątku stanie się wyłącznym właścicielem, nie może trwać dłużej niż 10 lat. W przypadku trudności z ustaleniem rzeczywistej wartości warto poprosić o pomoc rzeczoznawcę.
W momencie podjęcia decyzji o rozwodzie korzystne rozporządzenie wspólnym majątkiem i jego uczciwy podział to trudne zadania, z którymi należy się zmierzyć. Podjęcie właściwych decyzji pozwoli szybko przejść przez ten proces. Najlepiej w takiej sytuacji skonsultować się z radcą prawnym, który będzie w stanie udzielić porad mających na celu uzyskanie satysfakcjonującego kompromisu.
