Opisane niżej zagadnienie dotyczy sytuacji, w których matka dziecka może domagać się świadczeń ze strony ojca dziecka, niebędącego jej mężem, związanych z ciążą i porodem.
Jak wynika z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ojciec nie będący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy, niż trzy miesiące. Jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Roszczenia powyższe przysługują matce także w wypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe (art. 141 k.r.o.).
Powyższe roszczenia nie są jednak alimentami sensu stricte na rzecz dziecka, tylko są to koszty i wydatki matki dziecka związane z ciążą i porodem.
Kiedy i od kogo matka dziecka pozamałżeńskiego może dochodzić roszczeń związanych z ciążą i porodem?
Matka dziecka pozamałżeńskiego może dochodzić kosztów i wydatków związanych z ciążą i porodem dopiero po ustaleniu ojcostwa mężczyzny przed sądem lub od momentu dobrowolnego uznania dziecka przez mężczyznę przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Jeżeli ojcostwo mężczyzny, który nie jest mężem matki, nie zostało ustalone, matka może dochodzić roszczeń majątkowych związanych z ojcostwem najwcześniej jednocześnie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa.
Sprawdź: Sprawy rodzinne Częstochowa
Istnieje również możliwość dochodzenia przez matkę dziecka odpowiedniej sumy pieniężnej z tytułu kosztów jej utrzymania jeszcze w okresie ciąży, tzn. jeżeli ojcostwo mężczyzny niebędącego mężem matki zostanie uwiarygodnione. Wówczas matka dziecka może żądać, aby mężczyzna ten jeszcze przed jego urodzeniem się dziecka wyłożył odpowiednią sumę pieniężną na koszty jej utrzymania przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po jego urodzeniu. Podstawą faktyczną opisanych roszczeń jest wyłącznie ciąża i poród, w tym także przedwczesny. Matce nie przysługują jednak żadne roszczenia w przypadku poronienia lub przeprowadzenia zabiegu przerwania ciąży.
Co składa się na roszczenia matki dziecka pozamałżeńskiego?
Matce dziecka pozamałżeńskiego przysługuje roszczenie o zapłatę wydatków związanych z ciążą i porodem oraz roszczenie o zapłatę kosztów jej utrzymania. Przez wydatki związane z ciążą i porodem należy rozumieć bezpośrednie i konieczne wydatki, których matka dziecka nie miałaby, gdyby nie była w ciąży i gdyby nie urodziła dziecka. Sąto wydatki, które w sposób bezpośredni wiążą się z ciążą i porodem jako normalne następstwa tych zdarzeń np. nabycie dla dziecka wyprawki, koszty dodatkowej opieki medycznej, koszty leków, specjalnej diety, koszty dojazdu matki do szpitala w celu odbycia porodu oraz koszty przejazdu matki wraz z dzieckiem ze szpitala po porodzie.
Roszczenia te przysługują matce także w wypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe.
